ภูมิปัญญาฝ่าวิกฤติ :การเพาะเห็ดฟางใต้ต้นยางพารา

          การเปลี่ยนแปลงของสภาพทางเศรษฐกิจที่เกิดขึ้น ล้วนส่งผลกระทบต่อ วิถีชีวิตความเป็นอยู่ของเกษตรกรไม่ทางตรงก็ทางอ้อม โดยเฉพาะราคาผลผลิตทางการเกษตร ซึ่งเป็นที่พึ่งของเกษตรกรบ้านเรา ถ้าปีไหนราคาผลผลิตดีมีราคา ชีวิตเกษตรกร ก็มีความหวัง  มีผลกำไรได้นำเงินไปใช้สอย ไปลงทุน ไปชดใช้หนี้สิน พืชเศรษฐกิจที่สำคัญที่เกษตรกรบ้านเรานิยมปลูก คงหนีไม่พ้น  ข้าว อ้อย ยางพารา หลังจากฤดูกาลทำนา บางแห่งก็นิยมปลูกมันสำปะหลัง บางทีก็เรียกว่า  มันซิ่ง ที่เรียกว่ามันซิ่งเพราะปลูกหลังนาอายุเพียง  ๓ เดือน ก็เก็บเกี่ยวผลผลิต ปีนี้ถือว่าเป็นปีที่ราคาผลผลิตตกต่ำอย่างต่อเนื่อง  นับตั้งแต่ข้าว มันสำปะหลัง ยางพารา  มีเพียงราคาอ้อย เท่านั้นที่ยืนระยะ รักษาราคาที่สมน้ำสมเนื้อให้เกษตรกร ได้ชื่นใจ เมื่อราคาผลผลิตราคาตกต่ำเช่นนี้ จึงได้เห็นภาพของเกษตรกรที่ต้องปรับเปลี่ยน กระบวนการผลิต ทั้งในแง่การลดต้นทุนการผลิต หรือการผลิตพืชชนิดอื่นให้มีความหลากหลายเพื่อประกันความเสี่ยงให้แก่ตัวเอง เพื่อสามารถอยู่รอดได้ในสถานการณ์ปัจจุบัน      

                   ในฉบับนี้ ผู้เขียนขอนำท่านผู้อ่านไปพบกับชุมชนหนึ่งที่มีการปรับเปลี่ยนวิถีการผลิต พลิกจากวิกฤติด้านราคาผลผลิตที่ตกต่ำ ไปสร้างโอกาสในการประกอบอาชีพ  ที่สามารถสร้างรายได้ให้แก่ชุมชนอย่างน่าสนใจ  นายสมบูรณ์ ทองเต็ม ผู้ใหญ่บ้านเกษตรสมบูรณ์ หมู่ที่ 9 ตำบลเขิน อำเภอน้ำเกลี้ยง จังหวัดศรีสะเกษ   เล่าว่า ชุมชนแห่งนี้ ได้ร่วมกันการเพาะเห็ดฟางจากเปลือกมันสำปะหลังจะทำให้ได้เห็ดฟางดอกใหญ่  ทำได้ตลอดปี  ถือว่า เป็นการพลิกวิกฤตเป็นโอกาส   ในขณะที่ราคายางพาราตกต่ำ ได้เรียนรู้จากสื่อสังคมออนไลน์ มาปรับใช้ในการประกอบอาชีพในชุมชน  เริ่มต้นจาก เมื่อเดือนตุลาคม 2558  ชุมชนแห่งนี้ เริ่มมีทดลอง เพาะเห็ดฟาง ใต้ร่มไม้ยางพารา  ที่มีพื้นที่รวมกันมากกว่า 100 ไร่ ผลจากการเพาะเห็ดฟางใต้ต้นยางพารานี้  สามารถสร้างรายได้เป็นกอบเป็นกำให้ชาวบ้านอย่างน่าอัศจรรย์  ซึ่งปกติการเพาะเห็ดฟางส่วนใหญ่จะเพาะกลางแจ้งและวัสดุที่ใช้กันเป็นหลักจะใช้ฟางข้าว   แต่ในปัจจุบันมีการนำวัสดุการเกษตรที่เหลือใช้เช่น   กากเปลือกมันสำปะหลังมาใช้  และได้ผลดี   เพราะเห็ดฟางที่เพาะได้ดอกโตและเก็บได้นาน และเห็ดฟางในโรงเรือนสามารถเพาะได้ตลอดปี    

          นายสมบูรณ์ ทองเต็ม ผู้ใหญ่บ้านเกษตรสมบูรณ์ ร่วมกับชาวบ้านได้ชวนกันเพาะเห็ดฟางสร้างรายได้เข้าสู่ชุมชน ปัจจุบันมีโรงเรือนมากกว่า 10 โรง กำลังสร้างใหม่อีกมากกว่า 5 โรง  ในแต่ละวันเก็บได้ประมาณ 100-150 กิโลกรัม การจำหน่ายขายส่งกิโลกรัมละ 60 บาท และขายปลีกราคากิโลกรัมละ 70 บาท มีพ่อค้าแม่ค้าจากตลาดอำเภอกันทรารมย์ และอำเภอกันทรลักษ์ มารับซื้อผลผลิตถึงสวน

                    วัสดุทีใช้เพาะ   ได้แก่  กากเปลือกมันสำปะหลังจากโรงงานแป้งมันเส้น ฟางข้าว  ขี้วัว แป้งข้าวเหนียว โมลาส จุลินทรีย์อีเอ็ม ภูไมท์ ปุ๋ยสูตร 46-0-0 ,15-15-15 รำอ่อน อัตราส่วนกากเปลือกมันสำปะหลัง 1 ตันต่อวัสดุชนิดอื่นๆชนิดละ1กิโลกรัม หมักทิ้งไว้ 1 อาทิตย์

 
                         ทำความสะอาดโรงเรือนโดยการฉีดน้ำล้างโรงเรือนแล้วนำฟางวางไว้ตามชั้นให้มีความหนาประมาณ 10 ซม.และนำวัสดุที่หมักครบ7 วันไปวางไว้ความหนาประมาณ 10 ซม. แล้วรดน้ำ ใช้ผ้ายางปิดไว้ 1-2 วัน ห้ามเปิด  ใช้เตาอบไอน้ำท่อยัดไอน้ำเข้าไป 3 ซม.  ความร้อน 60 -70 องศาเซลเซียส  เป็นการเชื้อโรคตาย  3 วันวันที่ 4 ปล่อยให้อากาศถ่ายเทแล้วจึงหว่านเชื้อเห็ดฟางบนชั้น  หลังจากนั้น  3 วันรดน้ำ เปิดช่องลมไว้อีก 3 วัน   จึงจะเริ่มเห็นเห็ดเป็นตุ่มๆหลังจากนั้น 7 วันสามารถเก็บเห็ดไปจำหน่ายได้สามารถเก็บเห็ดได้นาน 7-15 วันหลังจากเก็บครั้งแรก 1  โรงเรือนเก็บได้ประมาณ  150-230 กิโลกรัม/โรง/วัสดุ 3 ตัน  รายได้เฉลี่ยเดือนละ40,000-50,000  บาท  ต้นทุนการผลิตอยู่ประมาณ   25,000  บาท   โรงเรือนสร้าง 1 ครั้งสามารถอยู่ได้นาน 3 ปีต้นทุนต่อโรงเรือน 15,000  บาท   การเพาะเห็ดฟางในโรงเรือนเป็นอีกทางเลือกหนึ่งของเกษตรกร  การเพาะเห็ดฟางในโรงเรือนสามารถทำได้ตลอดปี แต่ในฤดูร้อนต้องใช้พัดลมช่วยในการระบายอากาศ

                   การปรับเปลี่ยนของชาวบ้านเกษตรสมบูรณ์ นับเป็นรูปแบบหนึ่งที่มีการปรับตัวให้เท่าทันกระแสการเปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะการปรับตัวของเกษตรกรยุคใหม่ ที่สามารถใช้สื่อออนไลน์ เช่น Facebook , YouTube  มาใช้แสวงหาองค์ความรู้ แล้วนำองค์ความรู้สู่การปฏิบัติ เพื่อให้เกิดประโยชน์ ในการประกอบอาชีพ และสร้างรายได้ให้ครัวเรือนอย่างน่าสนใจ  สำหรับท่านมีความสนใจแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ติดต่อที่    นายสมบูรณ์ ทองเต็ม ผู้ใหญ่บ้านเกษตรสมบูรณ์ เบอร์โทรศัพท์   ๐๘๓๑๐๐๙๖๑๔  หรือศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมที่ http://kasetsomboon.blogspot.com ครับ